In het diepe Zuiden bevindt zich in het meest zuidelijke dorp een van de oudste kerken van Nederland.
De Heilige Pancratius kerk werd in de Karolingische tijd (negende eeuw) gesticht door het kapittel van de Mariakerk in Aken. Aken was een uit de Romeinse tijd daterende stad, die door Karel de Grote rond 780 werd uitgezocht om zijn palts (afgeleid van palatium, waarvan het woord paleis weer is afgeleid) te bouwen.
De palts was een vestigingsplaats voor de vorst, die in deze tijd nog geen vaste woon- of vestigingsplaats had. Aken groeide daarna uit tot het bestuurlijk centrum van het Karolingische rijk en dan is de stap naar Mesch letterlijk niet zo groot.
Wat het kerkje in Mesch vooral zo bijzonder maakt is het visgraat motief (opus spicatum) in de buitenmuur. Deze wordt in Nederland zelden aangetroffen en is typerend voor de Karolingische bouw.
Rond 800 was Maastricht een belangrijke pelgrimsstad, hoewel net bisschopsstad af.
De heilige Pancratius was samen met St. Servaas (de beschermheilige van Maastricht) een van de ijsheiligen en het zou kunnen dat het belangrijke kapittel van de Mariakerk in de nabijheid van Maastricht Pancratius wilde vereren.
Het is niet bekend of in de kerk ook relikwieën van de heilige werden bewaard.
Het visgraat motief wijst er op dat de kerk door een bouwheer en ambachtslieden van het hoogste niveau is gebouwd en dit maakt het waarschijnlijk dat er inderdaad relikwieën aanwezig zijn geweest en de kerk een pelgrimsbestemming had.